Historia leczenia pijawkami

Obecnie uważa się, że na świecie zamieszkuje około 650 gatunków pijawek. Naukowcy penetrując środowisko, uważają, że tak naprawdę jest ich wiele więcej. Uważa się, że nie ma takiego miejsca, gdzie nie mogły by żyć pijawki. Zamieszkują wody słodkie i słone, tropiki oraz w zimnych lodach Arktyki. W bagnach, jaskiniach, pieczarach i głębinach zarówno mórz jak i oceanów. OD naprawdę małych do gigantycznych. Ich kształty, dziwny wygląd nie rzadko zaskakuje. Pijawki potrafią doskonale pływać. Wrażliwość na światło jest u pijawek funkcją długości fali świetlnej, intensywności promieniowania oraz wieku. Większość pijawek nie lubi intensywnego światła słonecznego, a promienie ultrafioletowe je zabija. Pijawki są zwierzętami bardzo starymi, zasiedlają naszą planetę od miliarda lat!

Od kiedy ludzie zaczęli się interesować magią i czarami wierzono, że wykorzystując pijawki będzie można uzyskiwać niezwykle groźne i obdarzone wielką mocą mikstury magiczne. Z legend i zapisów historycznych wiemy, że czarownice sporządzały mikstury ze składników tak okropnych, że sama ich nazwa wywoływała niesmak.

W epoce kamiennej praktykowane leczniczy upust krwi przy użyciu pijawek. Pozbywano się w ten sposób demonów bądź złych duchów z organizmu, które przyczyniały się do różnych chorób. W państwie Majów upustem krwi zajmowali się kapłani-uzdrowiciele, korzystając z pijawek. W starożytnym Egipcie zalecano upusty krwi w celu wydalenia z organizmu tzw. „krwi zepsutej”. Przekaz z późnego okresu helleńskiego od Greka Nikandrosa opisuje jak przystawia się pijawki do miejsc w które chce się uwolnić od zastojów krwi i soków, przystawiane były na tak długo póki same nie odpadną, wówczas można było uznać, że miejsce jest oczyszczone.

Rzymski lekarz Galen, sądził, że upust krwi pomaga przywrócić zaburzoną równowagę w organizmie. Wyznaczył on na ciele człowieka 45 najkorzystniejszych punktów do przeprowadzenia upustów. Upust krwi nazywał „oddychaniem żył”. Nazwę „pijawka” (hirudo) po raz pierwszy wprowadzili Rzymianie m.in. Cyceron, Horacjusz.

Wiek XVIII i XIX we Francji był szczytowym okresem w którym zużywano ok. 80 milionów sztuk pijawek rocznie. Podobnie w Anglii i Rosji. Obecnie w tych krajach leczenie pijawkami jest refundowane. Wpływy ze sprzedaży pijawek były większe niż ze sprzedaży zboża! Tak ogromnie potrzeby powodowały wyniszczenie populacji pijawek w ich naturalnym środowisku. Rocznie za granicę importowano ogromne ilości pijawek.

Po roku 1830 praktyka pijawkami zaczęła zanikać, w związku z wprowadzeniem na coraz szerszą skalę preparatów farmaceutycznych. Pod koniec 1950 roku przez profesora F. Markwaedta została wyizolowana hirudyna, a do czasów dzisiejszych ponad stu innych organicznych związków chemicznych o ciekawych i pożądanych właściwościach leczniczych, co zapewniło hirudoterapii ponowny wzrost zainteresowania medycznych ośrodków naukowych, klinik i szpitali.

Nazwa pijawka pochodzi od łacińskiej nazwy „hirudo”. Obecnie stosuje się kilka gatunków pijawek, najpopularniejszą jednak jest pijawka medyczna. Na przednim końcu ciała pijawki znajduje się przyssawka z otworem gębowym, który prowadzi do jamy gębowej w której znajdują się promieniście ułożone szczęki. Każda szczęka wyposażona jest w 80-90 chitynowych zębów, którymi przegryza skórę na głębokość 1,5 mm. Podczas przyssania się pijawki, gruczoły wewnątrz gardzieli pijawki wydzielają związki transportowane do krwiobiegu pacjenta.

Zobacz także:
Czy pijawki odejmą lat?
Terapia pijakwami